GR Omgevingsdienst Regio Nijmegen
Openbaar en gemeentelijk belang
Openbaar belang
Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) is gevormd om binnen de fysieke leefomgeving in de regio samen te werken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken) om zo een hogere uitvoeringskwaliteit en meer efficiency te bereiken
Gemeentelijk belang
Alle deelnemende gemeenten hebben hun milieutaken in deze samenwerking ingebracht (verplichting vanuit het Rijk). Daarnaast heeft elke deelnemer enkele aanvullende taken ingebracht, zoals de BRIKS-taken (bouw, reclame, inritten, kap en sloop). Provincie Gelderland heeft deze geheel ingebracht (verplichting vanuit het Rijk), evenals de gemeenten Berg en Dal, Beuningen en Heumen. De gemeente Nijmegen heeft het bouwtechnische deel en de procesregie op deze taken ingebracht. Gemeenten Druten en Wijchen heeft deze taken niet ingebracht. ODRN geeft ook invulling aan de regionale crisisorganisatie omgevingszorg (milieubeheer en bouwbeheer). Daarbij zorgt ODRN in landsdeel Oost voor vergunningverlening, toezicht en handhaving bij BRZO-bedrijven (Besluit risico’s zware ongevallen). Voor de complexe bedrijven in Gelderland stelt ODRN het milieudeel van de omgevingsvergunning op.
Actualiteiten en risico's
- De deelnemende gemeenten aan ODRN hebben eind 2022 nieuw VTH-beleid vastgesteld. Hierin zijn de ambities voor het werkveld voor de komende vier jaar vastgelegd. Als ODRN dit beleid in de uitvoering implementeert, brengt dit een verschuiving in de taakaccenten binnen VTH. De jaarlijkse vertaling vindt plaats in het werkplan ODRN.
- Het werkplan wordt steeds in het laatste kwartaal voorafgaand aan het uitvoeringsjaar opgesteld, zodat ontwikkelingen zo goed mogelijk meegenomen kunnen worden. Ervaring leert dat exacte uitvoering zich moeilijk laat plannen binnen dit dynamische werkveld. Corona, stikstof, aanvragen/verzoeken van burgers en politieke aandacht laten zich lastig voorspellen.
- De inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wet kwaliteit borging voor het bouwen per 1 januari 2024 maakt de werkplanning nog uitdagender. ODRN verwacht een stukje improductiviteit vanwege het moeten wennen aan de manier van werken. Daarentegen moeten de processen korter en dus efficiënter worden ingericht.
- Omdat ODRN output gefinancierd wordt, ontstaat een risico voor overschrijding van de begroting: als de Omgevingsdienst bijvoorbeeld meer vergunningsaanvragen of handhavingsverzoeken ontvangt dan begroot, zijn de kosten ook hoger.
- We zien daarnaast een trend in afname van legesopbrengsten de afgelopen jaren. Met de komst van de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is het lastig te voorspellen wat deze inkomsten doen. Reden waarom in 2024 een evaluatie van onze leges systematiek plaatsvindt.
- Binnen ODRN zijn de afgelopen jaren veel stappen gezet om de bedrijfsvoering te verbeteren. Toch blijft de bedrijfsvoering aandacht vragen. Zo wordt landelijk al enige tijd krapte op de arbeidsmarkt ervaren wat ODRN ook merkt. De mate van slagen in uitvoering van de werkplannen en de ambities van het VTH-beleid, wordt wel mede bepaald door het daadwerkelijk kunnen (blijven) vinden van ervaren en professionele capaciteit. Het lastig kunnen invullen van vacatures kan ook leiden tot meer inhuurkosten. Met een groeiende productie bij ODRN vormt dit een risico.
- Daarbij bestaat de wens om van de huidige outputsturing naar meer outcome sturing te komen (Nijmegen naar aanleiding van het Berenschot rapport, ODRN naar aanleiding van de evaluatie op de eigen ontwikkelagenda door Seinstra&Partners). Nijmegen en ODRN hebben Lysias Advies gevraagd een plan van aanpak op te stellen hiervoor en een impactanalyse te maken over wat er nodig is aan middelen om dat plan van aanpak uit te voeren. De omvang en impact zijn nog niet bekend.
- In maart 2021 beschreef adviescommissie Van Aartsen in het rapport ‘Om de leefomgeving’ de status van het VTH-stelsel. De commissie geeft tien adviezen om de kwaliteit steviger te borgen en kiest de omgevingsdiensten als aangrijpingspunt. Zaken als ondergrenzen voor de omvang, meer prioriteit, capaciteit en inzet voor strafrechtelijke handhaving, eenzelfde basistakenpakket, landelijke normfinanciering in plaats van lokale outputfinanciering, etc. Deze zaken worden nog nader onderzocht via een interbestuurlijk programma. In het verlengde daarvan onderzoekt de provincie de werking van de Gelderse omgevingsdiensten en het Gelderse Stelsel. Dit kan ontwikkelingen met zich meebrengen die we nu nog onvoldoende in kunnen schatten, maar waar we ons wel bewust van moeten zijn omdat het effect kan hebben op de uitvoering en financiering van de VTH-taken.
- Het college heeft besloten de BRIKS-taken weer in eigen huis uit te willen voeren. Zowel bij ODRN als in Nijmegen is een kwartiermaker aangetrokken om deze overdracht te organiseren. De overdracht van deze taken is een proces dat zorgvuldig moet worden doorlopen en heeft impact op taakuitvoering, personeel, organisatie, informatievoorziening en financiën. De concrete impact op deze aspecten moet nog in beeld worden gebracht en kan vooralsnog enkel globaal worden geschat.