Wat willen we komend jaar bereiken?

Wat willen we komend jaar bereiken?

Ambitie: Alle inwoners hebben gelijke participatiekansen en optimale ontwikkelingsmogelijkheden.

Doel: We bevorderen samen met de schoolbesturen en kinderopvanginstellingen kansengelijkheid, taal- en talentontwikkeling en welbevinden, door middel van een rijke en passende ontwikkelomgeving voor kinderen en jongeren; We streven ernaar dat zo veel mogelijk kinderen deel kunnen nemen aan het reguliere onderwijs
Activiteiten

• Coalitiemiddelen Actieplan kansengelijkheid onderwijs

In 2024 zetten we de extra coalitiemiddelen in om gelijkwaardige kansen in en aansluitend op het onderwijs te stimuleren en vergroten. We werken toe naar een samenhangende aanpak met integrale en duurzame inzet, in die wijken waar  het risico op achterstanden groot is, met als doel gelijkwaardige kansen in en aansluitend op het onderwijs. We kiezen vooral voor het versterken en doorontwikkelen van al bestaande initiatieven en aanpakken in drie programmalijnen:” iedereen kan meedoen, iedereen kan groeien en iedereen kan hulp krijgen”.

• Voorloperstraject Rijke Schooldag en doorontwikkeling brede scholen voor betere benutting talenten kinderen

De gemeente Nijmegen is door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Welzijn aangemerkt als voorloper in het kader van het Voorloperstraject Rijke schooldag. Het doel van dit traject en de subsidiemiddelen is een kwalitatief goed programma van activiteiten rond de school en wijk te organiseren zodat kinderen hun talenten en vaardigheden kunnen ontwikkelen en benutten.
Nijmegen kent al ruim 15 jaar het concept Brede Scholen en we gaan dit concept verder doorontwikkelen. In 2024 willen we een nieuwe aanpak ontwikkelen (passend binnen het stadsdeelprogrammeren & preventieprogramma’s – sterke  sociale basis) waarmee de kinderen in Nijmegen kunnen deelnemen aan kwalitatief goed aanbod om ontwikkelkansen en ontmoeting te vergroten. Binnen deze aanpak moet er voldoende ruimte zijn om te differentiëren en aan te sluiten bij de specifieke behoefte van een school- of wijkpopulatie.

• We voeren het Nationaal Programma Onderwijs uit

We zetten ook in 2024 middelen uit het Nationaal Programma Onderwijs in. Dit zijn extra rijksmiddelen die deels naar het onderwijs en deels naar gemeenten gaan voor de periode halverwege 2021 tot en met 2025. De middelen worden ingezet om leerlingen van het primair en voortgezet onderwijs extra ondersteuning te bieden als gevolg van de coronamaatregelen, daar waar dit aanvullend is op de extra schoolactiviteiten en school dit niet zelf kan organiseren. We zien de nasleep van deze periode nog steeds in het onderwijs. Om jongeren extra te ondersteunen, financieren we onder andere extra inzet van jeugdartsen in het voortgezet onderwijs voor aanpak ziekteverzuim.  We ondersteunen de plannen in het primair onderwijs om (jonge) kinderen met de juiste ondersteuning in het regulier onderwijs te houden. In 2024 zetten we gezinswerkers van de buurtteams op een aantal vo-scholen in om leerlingen te ondersteunen bij zorgvragen, zodat zij kunnen blijven deelnemen aan het onderwijs.

• Aansluiting onderwijs jeugdhulp voor een sterkere basis, meer preventie en inclusie op school

In 2024 werken we aan een regionale strategie jeugd binnen het Rijk van Nijmegen om de aansluiting onderwijs-jeugdhulp te verbeteren. Hierin wordt stevig in gezet om het onderwijs meer inclusief te maken, onder andere door de basis in school te versterken en meer preventief te werken. In 2021-2022 zijn acht scholen gestart met de aanpak ziekteverzuim in de vo-scholen, waarbij leerlingen eerder gezien worden en effectiever wordt samengewerkt tussen school, leerplicht en de jeugdarts. In 2024 gaan alle vo-scholen in Rijk van Nijmegen op deze manier werken. Aansluitend hierop wordt in 2024 een aanpak ontwikkeld rondom thuiszittende leerlingen.

• Nieuwkomersonderwijs

Nieuwkomersonderwijs is bedoeld voor alle kinderen en jongeren die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheersen ongeacht de status van deze leerlingen en ongeacht waar zij verblijven. De laatste jaren groeit de behoefte aan nieuwkomersonderwijs als gevolg van – al dan niet tijdelijke – opvang van vluchtelingen, alleenstaande minderjarige vreemdelingen en statushouders. Het nieuwkomersonderwijs voor kinderen in de basisschoolleeftijd in de gemeente Nijmegen vindt plaats bij De Bloemberg. Het voortgezet onderwijs is regionaal in het Rijk van Nijmegen georganiseerd bij het Pontem-college. Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor voldoende plekken bij de scholen. De schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de inhoud van het onderwijs.
Het enorme verloop in het aantal nieuwkomers in combinatie met de financieringssystematiek van het onderwijs én het lerarentekort, zorgt er voor dat de organisatie van het nieuwkomersonderwijs sinds 2022 een dynamisch en arbeidsintensief proces is voor Nijmegen als regiogemeente én schoolbesturen. Wij verwachten dat dit voor 2024 en volgende jaren zo zal blijven. Om die reden willen wij in 2024 komen tot een koers en betere samenwerkingsafspraken met de schoolbesturen en de omliggende gemeenten over hoe wij het nieuwkomersonderwijs nu en voor de toekomst willen organiseren.

• Subsidies kansengelijkheid en optimale ontwikkelingskansen:

We gaan door met het subsidiëren van verschillende initiatieven om kansengelijkheid en optimale ontwikkelingskansen te stimuleren, zoals voor:

• Het inzetten van hbo-coaches op de VVE-peuteropvanglocaties (VVE is voor- en vroegschoolse educatie). Dit zijn pedagogische beleidsmedewerkers die de educatiekwaliteit verhogen. Hiermee geven we uitvoering aan de landelijke regelgeving over de basiskwaliteit van de voorschoolse educatie als onderdeel van het onderwijsachterstandenbeleid;
• Het SMI-beleid (kinderopvang op basis van sociaal medische indicatie). De inzet is naast de ontwikkeling van het kind, nu ook uitdrukkelijk gericht op aandacht voor moeilijke omstandigheden van het gezin. We ondersteunen gezinnen, die geen recht op kinderopvangtoeslag hebben en vanwege een sociale of medische indicatie (deels) niet in staat zijn om voor hun kinderen te zorgen waardoor kinderopvang nodig is;
• Extra inzet op taalontwikkeling en ouderbetrokkenheid in het primair onderwijs (Onderwijsachterstandenbeleid);
• De acceptatie van diversiteit voor een positief en veilig schoolklimaat. Dit betreft zowel het project SchoolsOUT dat gericht is op genderdiversiteit als het project om racisme en discriminatie tegen te gaan binnen het onderwijs;
• Stichting Leergeld om de vrijwillige ouderbijdrage van scholen te vergoeden voor gezinnen die dit niet kunnen betalen;
• Het Samenwerkingsverband Stromenland voor verschillende activiteiten in de schooljaren 22/23 en 23/24 met als doel het tegengaan van de negatieve gevolgen van de corona pandemie in het onderwijs. Dit in combinatie met het realiseren van inclusief onderwijs met speciale aandacht voor Jonge Kind groepen, hoogbegaafdheid en nieuwkomers;
• De centrale aanmelding Schoolwijzer met als doel te stimuleren dat kinderen thuisnabij naar school gaan én gelijkwaardige kansen bij de aanmelding te realiseren.

Doel: We streven ernaar dat zoveel mogelijk jongeren de school verlaten met een passend vervolgtraject, binnen (vervolg)onderwijs of arbeidsmarkt, met diploma en/of startkwalificatie
Activiteiten

• Uitvoeren van het regionaal programma voortijdig schoolverlaten

We gaan verder met de uitvoering van het regionaal programma voortijdig schoolverlaten 2021-2025. In 2023 zagen we het aantal voortijdig schoolverlaters flink oplopen naar 503. In 2024 verwachten we dat dit aantal, als gevolg van de nasleep van de coronacrisis, niet gaat dalen. We streven er toch naar dat minder jongeren zonder diploma het onderwijs verlaten.
In het programma werken we in 2024 verder aan een soepelere doorstroom tussen scholen, onder andere door de inzet van doorstroomcoaches. We ontwikkelen de tijdelijke opvangvoorzieningen in het mbo door, zodat zo veel mogelijk studenten met tijdelijke ondersteuning voor het onderwijs behouden blijven. In het voortgezet onderwijs is een start gemaakt om begeleiding minder individueel, maar meer collectief in te zetten bij een aantal vso-scholen.  
Voor de aanpak van jeugdwerkloosheid zijn extra rijksmiddelen naar de regio gekomen. We hebben deze middelen gebundeld en spreken inmiddels over één regionale aanpak ‘jongeren naar school of werk’.  In 2024 ontwikkelen we deze regionale aanpak verder, vooruitkijkend naar de nieuwe Wet naar school of duurzaam werk. Deze treedt naar verwachting in werking in augustus 2025 en beslaat een viertal maatregelen die gezamenlijk zorgen voor een doorlopende aanpak van school naar werk voor jongeren tot 27 jaar. Het gaat om aanvullende loopbaanbegeleiding door het mbo, begeleiding naar werk door de gemeente vanuit de Participatiewet, de uitbreiding van het Doorstroompunt tot 27 jaar en een wettelijke basis voor samenwerking tussen deze partijen.

Doel: We zorgen voor goed en betaalbaar leerlingenvervoer voor leerlingen van primair, speciaal en voortgezet onderwijs
Activiteiten

• Werken met nieuwe verordening leerlingenvervoer

In 2023 is een nieuwe verordening leerlingenvervoer vastgesteld, waarbij meer aandacht is voor het stimuleren van kinderen en jongeren om zo zelfstandig mogelijk te reizen én de ontwikkeling van het kind in afstemming met het onderwijs. In 2024 willen we starten met de realisatie hiervan.

Doel: We zetten in op het verbeteren van (digitale) geletterdheid en basisvaardigheden van volwassenen
Activiteiten

• We doorbreken de cyclus van laaggeletterdheid van generatie op generatie met een gezinsaanpak

Ouders die moeite hebben met basisvaardigheden geven dat vaak van generatie op generatie door. We willen deze cyclus doorbreken en kansengelijkheid vergroten met een Gezinsaanpak. Deze aanpak richt zich op de rol van ouders in de taalontwikkeling van hun jonge kinderen en op het verhogen van de basisvaardigheden van de ouders zelf. In 2022 heeft Stichting Lezen en Schrijven binnen onze regio onderzoek gedaan en een ‘plan op maat’ geschreven voor de opzet van een Gezinsaanpak. Vanaf eind 2024 krijgen gemeenten de regie in de Gemeentelijke Gezinsaanpak Geletterdheid. In 2024 gaan we navolging geven aan het advies van Stichting Lezen en Schrijven en ons voorbereiden op de verplichting die het Rijk ons oplegt. Dit doen we in samenwerking met onze partners en regiogemeenten.

• We versterken de samenwerking tussen gemeente en partners rondom de aanpak van basisvaardigheden/laaggeletterdheid

Nijmegen kent verschillende organisaties die zich inzetten voor het versterken van basisvaardigheden van volwassenen. Zij ontwikkelen op eigen initiatief of in samenspraak met de gemeente programma’s om laaggeletterde inwoners te vinden en hen toe te leiden naar passend aanbod.  Ook bieden zij educatieprogramma’s aan. In 2020 hebben de gemeenten in de regio afspraken gemaakt over het opzetten van een Team Basisvaardigheden. ROC Nijmegen en Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid hebben het team opgezet, maar konden mede door Corona tot op heden slechts beperkte stappen zetten. In 2024 geven we het team een kwaliteitsimpuls door verder te gaan als (Digi)Taalhuis, de samenwerking uit te breiden met een welzijnsorganisatie en te voldoen aan de kwaliteitseisen die aan (Digi)Taalhuizen worden gesteld. Hiermee versterken we de samenwerking tussen onze partners en waarborgt deze structuur dat we als gemeente regie houden op de vindplaatsen en het educatieaanbod binnen het domein basisvaardigheden/laaggeletterdheid.

• We organiseren Nederlandse taallessen voor Oekraïense ontheemden

In de meicirculaire 2023 zijn rijksmiddelen beschikbaar gekomen voor Nederlandse taallessen aan Oekraïense ontheemden. Samen met het ROC en andere aanbieders bieden we een lesprogramma aan dat aansluit bij de behoeften van Oekraïense  ontheemden.

Doel: We profileren Nijmegen als kennisstad en benutten de samenwerking met kennisinstellingen voor maatschappelijke opgaven optimaal
Activiteiten

• We gaan de rol van de gemeente binnen de City Deal Kennis Maken (CDKM) uitbreiden en bestendigen. We gaan actief aan de slag met het betrekken van studenten, docenten en onderzoekers van de diverse kennisinstellingen bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken vanuit de gemeente. Hiervoor gaan we een samenwerking aan tussen het preventieplatform jeugd in Hatert en de studenten die interdisciplinair en multi-level samenwerken binnen de leeromgeving ‘In verbinding voor kind en jeugd’.

Ambitie: We hebben voor kinderen en jongeren duurzame, moderne en toegankelijke onderwijsgebouw.

Doel: We bevorderen dat kinderen zo veel mogelijk dichtbij huis naar de basisschool gaan, waarbij we streven naar gebouwen met een menselijke maat en vernieuwing van alle basisschoollocaties in de periode 2008-2048

Doel: We streven naar een goede verdeling van de scholen voor speciaal (voortgezet) onderwijs over de stad rekening houdend met de regiofunctie en vernieuwing van alle (v)so-schoollocaties in de periode 2008-2048

Doel: We streven naar een school voor voortgezet onderwijs in ieder stadsdeel en vernieuwing van alle vo-schoollocaties in de periode 2008-2048
Activiteiten

• We gaan werken met de nieuwe afspraken over onderwijshuisvesting

Door de doordecentralisatie onderwijshuisvesting zijn de gemeentelijke huisvestingstaken, met bijbehorende financiële middelen, overgedragen aan de schoolbesturen. In 2023 is de tweede evaluatie met betrekking tot de onderwijshuisvesting afgerond. In de evaluatie is geconcludeerd dat er een aantal problemen en dilemma’s is  om te voldoen aan het Klimaatakkoord 2050 in combinatie met de afgesproken ambities én de beschikbare financiële middelen. In 2023 zijn met een addendum en een nieuw convenant nieuwe afspraken met de schoolbesturen vastgelegd. Deze prestatieafspraken zorgen voor meer “regelruimte” door minder strenge spreidingseisen in het Primair Onderwijs (van in elke wijk een basisschool naar zo dicht mogelijk bij huis naar school) en verzachting van het ambitieniveau (van resultaat naar inspanningsverplichting om in 40 jaar alle schoolgebouwen te vernieuwen). Tevens is afgesproken is dat we samen met de schoolbesturen blijven inzetten op de landelijke lobby voor meer budget in het gemeentefonds.

• In 2024 continueren we de gesprekken over huisvestingaanvragen van twee niet-doorgedecentraliseerde scholen (Aloysius/Aventurijn en Hidaya) en starten we met de realisatie van een uitbreidingsvraag van een doorgedecentraliseerde basisschool (Meander). Ook zal gestart worden met de uitbreiding van een niet-doorgecentraliseerde school in het (voortgezet) speciaal onderwijs (Tarcisius).

• Daarnaast gaan we in 2024 verder met de realisatie van de nieuwe school De Noorderstroom in Hof van Holland. Deze start in de nog beschikbare ruimte in Basisschool De Boomgaard om vervolgens in augustus 2025 naar een eigen schoolgebouw te gaan. We nemen in 2024 een besluit ten aanzien van de tijdelijke onderwijshuisvesting van basisschool de Oversteek aan de Griftdijk in Nijmegen Noord in combinatie met de locatie van de Oversteek in wijkcentrum de Klif en een eventuele nieuwe school in de wijk Zuiderveld.

Effecten van prioriteren
Er zijn door het Rijk geen extra onderwijshuisvestingsmiddelen in het gemeentefonds gekomen door het klimaatakkoord 2050 (ENG). Wij hebben gezorgd voor meer ‘regelruimte’ door een minder strenge spreidingseis (Primair Onderwijs) en verzachting van het ambitieniveau (van resultaat naar inspanningsverplichting) door aanpassing van de doordecentralisatie-overeenkomst. Ondanks dat kunnen schoolbesturen op projectniveau tegen knelpunten aanlopen omdat de doordecentralisatie-vergoeding de kosten niet dekt die in verband met BENG/ENG wel gemaakt moeten worden.
We investeren in de realisatie van de nieuwe school De Noorderstroom in Hof van Holland. En continueert  de gesprekken over huisvestingaanvragen van een aantal niet-doorgedecentraliseerde scholen.